PUNCTUATION, CAPITALISATION AND ABBREVIATIONS (INTERPUNCTIE, HOOFDLETTERGEBRUIK EN AFKORTINGEN)


Bekijk hieronder tot op welk niveau je de uitleg zou moeten bekijken...

Als je op begin brugklas niveau zit: bekijk t/m A1
Als je op 1HM niveau zit: bekijk t/m A1+
Als je op 2M of 1AH niveau zit: bekijk t/m A2
Als je op 2HM niveau zit: bekijk t/m A2+
Als je op 2AH, 3M, 3H of 4M niveau zit: bekijk t/m B1
Als je op 3A niveau zit: bekijk t/m B1+
Als je op 4H, 4A of 5H niveau zit: bekijk t/m B2
Als je op 5A niveau zit: bekijk t/m B2+
Als je op 6A niveau zit: bekijk t/m C1
Als je ook boven 6A niveau wilt zien: bekijk t/m C2

LINKS

Ga naar alle verschillende soorten oefeningen over interpunctie
Ga naar alle verschillende soorten oefeningen over hoofdlettergebruik

Bekijk ook Bezit - voor extra informatie over het gebruik van de apostrof
En Meervouden voor extra informatie over het misbruik van de apostrof bij meervouden
En Getallen voor hoe je om moet gaan met getallen in een formele context
En De Klok voor extra informatie over het juist gebruik van am/pm
En Betrekkelijke Bijzinnen voor extra informatie over het gebruik van komma's bij uitbreidende bijzinnen
En Indirecte Red voor meer info over het gebruik van de indirecte (=gerapporteerde) rede, die hieronder wordt genoemd
En Voorvoegsels voor meer over voorvoegsels, die hieronder wordt genoemd

A1


A1

A1+


A1+

A2


A2

A2+


A2+

B1


Hoofdlettergebruik

Basisregels - Woorden met een Hoofdletter

De volgende woorden moeten altijd met een hoofdletter worden geschreven:

  • Het eerste woord van een zin (behalve als dat na een dubbele punt is, en het woord niet voldoet aan één van onderstaande redenen, en als het geen hele zin is)
  • Namen en eigen namen (zoals bedrijven, godsdiensten en politieke partijen)
  • Familie, indien gebruikt om iemand te adresseren
  • Het eerste woord van een citaat, mits het een volledige zin is
  • Dagen, maanden en feestdagen (maar niet de seizoenen)
  • Aardrijkskundige namen nationaliteiten en talen
  • Tijdsperioden en historische gebeurtenissen (maar niet bij eeuwen)
  • Het woord "I" wanneer het "ik" betekent, zelfs middenin een zin
The cat is sleeping.
Where did I put that book? (WEL hoofdletters, want "Where" staat aan het begin van de zin, en "I" betekent "ik")
Hey! It's great to see you! How have you been?
I have one true passion: figure skating. (GEEN hoofdletter na een dubbele punt, want "figure skating" voldoet niet aan één van de andere redenen om een hoofdletter te gebruiken)
There is only one place I want to visit: Maaskantje. (WEL een hoofdletter na een dubbele punt want het is de naam van een stad)
Maggie wears a brimmed cap at all times for these two reasons: Strong light often gives her a headache. She also likes the way it looks. (WEL een hoofdletter na een dubbele punt bij "Strong" want het is een hele zin)
My favourite author is Stephen King. (WEL hoofdletters want een naam)
Tom and Diane met at Judy's house. (WEL hoofdletters want namen)
Have you met my dog, Boomer? (WEL een hoofdletter want een naam)
Just wait until Mom sees this! (WEL een hoofdletter want je adresseert)
My mom is not going to like this. (geen hoofdletter, want "mom" is een algemene beschrijving)
We experienced some beautiful Southern California weather last fall when we attended a Catholic wedding in San Diego. (WEL hoofdletters, want aardrijkskundige namen en een godsdienst)
Mario asked, 'What is everyone doing this weekend?' (WEL een hoofdletter bij "What" want het is een volledige zin)
Stacy answered, 'My sister and I are going to the water park.' (WEL een hoofdletter bij "My" want het is een volledige zin)
Gretchen said she was 'way too busy' to join the gym. (GEEN hoofdletter bij "way" want het is geen hele zin)
Mr Thompson described the rules as 'extremely difficult to understand if you don't have a law degree.' (GEEN hoofdletter bij "extremely" want het is geen hele zin)
Tell me why I don't like Mondays. (WEL een hoofdletter want een dag)
Tom's birthday is in June. (WEL een hoofdletter want een maand)
Oh no! I forgot about Valentine's Day! (WEL een hoofdletter want een feestdag)
I hate winter! (GEEN hoofdletter want een seizoen)
Having a summer birthday is the best. (GEEN hoofdletter want een seizoen)
English is made up of many languages, including Latin, German, and French. (WEL hoofdletters want namen van talen)
My mother is British, and my father is Dutch. (WEL hoofdletters want namen van nationaliteiten)
The capital of Botswana is Gaborone. (WEL hoofdletters want aardrijkskundige namen)
Most of the World War I veterans are now deceased. (WEL hoofdletters want een historische gebeurtenis)
In the Middle Ages, poor hygiene was partly responsible for the spreading of bubonic plague. (WEL hoofdletters want een tijdsperiode)
Middle school students often enjoy studying the social changes that took place during the Roaring Twenties. (WEL hoofdletters want een tijdsperiode)
In the sixteenth and seventeenth centuries, England blossomed into an empire. (GEEN hoofdletters want eeuwen tellen niet als tijdsperiode)

Interpunctie

De hoofdregel is eigenlijk: Zo min mogelijk.

Punt, vraagteken en uitroepteken

Gebruik hiervan ten hoogste één aan het eind van een zin.

We went home at 5 o'clock.
What time did you leave last night?
Go home now!

Aanhalingstekens (Quotation Marks)

Gebruik enkele aanhalingstekens voor iets wat direct wordt gezegd, of geciteerd, en dubbele aanhalingstekens voor als dat ook binnen die enkele aanhalingstekens gebeurt.

'I have never been to Norway,' he said, 'but I have heard it described as "the Wales of the North".'

Gebruik van andere interpunctie binnen aanhalingstekens

Als het citaat in zijn originele vorm ook interpunctie nodig had, zet het dan binnen de aanhalingstekens. Interpunctie die niet bij het citaat hoort buiten de aanhalingstekens te worden geplaatst.

Bob, do you like cheese? - 'Bob,' I asked, 'do you like cheese?'
'The kitchen', he said, 'is the heart of the home.'
'The kitchen,' he said, 'is the heart of the home'.

Als je in Word typt worden enkele en dubbele aanhalingstekens (zgn. straight quotes) vaak automatisch veranderd in een zgn. smart quotes.
Amerikaans Engels heeft andere regels met betrekking tot aanhalingstekens.

B1+


Afkortingen (Abbreviations), Samentrekkingen (Contractions) en Acroniemen (Acronyms)

Afkortingen zijn woorden waarvan aan het eind van het woord letters zijn weggelaten. Bijvoorbeeld am, pm (m.b.t. tijden), dept (department), approx (approximately) of misc (miscellaneous).
Samentrekkingen zijn woorden waarbij er letters tussen andere letters zijn weggelaten. Bijvoorbeeld Mr (Mister), Mrs (Mistress), Dr (Doctor) en St (Saint/Street). Schrijf deze zonder punt erachter, en behoud hoofdletters waar nodig.
Acroniemen worden gemaakt van de eerste letters van meerdere woorden, die aan elkaar in hoofdletters worden geschreven. Bijvoorbeeld BBC (British Broadcasting Corporation), AIDS (Acquired Immuno-Deficiency Syndrome), PDF (Portable Document Format) of GOAT (Greatest of all Time).
Acroniemen die bij je lezer mogelijk niet bekend zijn schrijf je eerst voluit (en daarna het acroniem tussen haakjes erachter), gevolgd door alleen de acroniemen.

De Ampersand (&)

Je gebruikt de ampersand alleen wanneer het onderdeel van een officiële naam is. Anders gebruik je and.

C&A
Johnson & Johnson

Voorletters van Personen

De voorletters van personen horen te worden gebruikt met spaties ertussen, geen punten.

J R R Tolkien
C S Lewis

Hoofdlettergebruik

Namen met Tussenvoegsels (Prefixes)

Wanneer namen tussenvoegsels hebben, horen ze met een kleine beginletter te worden geschreven.

Mamie van Doren was an actress who was often confused with Marilyn Monroe

Interpunctie

Punt, vraagteken en uitroepteken

Gebruik GEEN punt (maar wel, indien nodig, een vraagteken of uitroepteken) aan het eind van titels, zelfs als die titels een hele zin vormen.

'All's Well that Ends Well' is my favourite play.
'Will You Still Love Me Tomorrow?' was a hit for the Shirelles.
'Help!' was covered by Bananarama in 1989.

Gebruik een punt, niet een uitroepteken of een vraagteken aan het eind van een indirecte (=gerapporteerde) vraag of uitroep.
He asked if I wanted to go home that morning.
He asked if I wanted to go home that morning?
Wait for me! - He asked me to wait for him.

Gebruik een punt tussen de uren en de minuten als je gebruik maakt van de 12-uren notatie bij tijden.
11.12am
02.58pm

Komma's

Gebruik komma's rondom uitbreidende bijzinnen (dat zijn zinnen die informatie bevatten die ook kan worden weggelaten zonder de betekenis van de zin te veranderen).

The man, who turned 20 last week, was accused of kicking his cat

Gebruik GEEN komma's waar belangrijke informatie aan het begin van de zin wordt gegeven.
His friend Jason was the best man at his wedding
His friend, Jason was the best man at his wedding

Koppeltekens (Hyphens)

Het koppelteken is een normaal minnetje, "-".

Je gebruikt een koppelteken in een samengesteld bijvoeglijk naamwoord vóór een zelfstandig naamwoord.

The value of a first-class degree is indisputable
I see a hot-air balloon in the sky

Je gebruikt het ook bij een samengesteld bijvoeglijk naamwoord waar een werkwoord in zit verwerkt.
The jumper was tight-fitting

Koppeltekens worden ook bij voorvoegsels gebruikt, maar alleen om verwarring of verkeerde uitspraak te voorkomen, zoals wanneer de voorvoegsels zelf of sommige letters worden herhaald.
predynastic Egypt (niet nodig)
She is the pre-eminent expert on birth control (wel nodig)
The animals are re-released into the wild when recovered (wel nodig)
A protein precursor can also be called a pro-protein (eerst niet nodig bij precursor, daarna wel nodig)
Procapitalists and anticapitalists clashed in the streets (beiden niet nodig)
The email address for the webmaster can be found on the website (niet nodig bij email)

Koppeltekens horen wel te worden gebruikt na voorvoegsels in combinatie met een naam, getal of datum.
anti-Trumpism
pre-2000 politics
the summer holiday usually start in mid-July

Ze worden ook gebruikt wanneer cijfers worden uitgeschreven (zie link rechtsboven).
Koppeltekens horen ook te worden gebruikt bij het aangeven van windrichtingen, mits als richting gebruikt, en niet aardrijkskundig.
They're heading south-west (richting)
The southwest is a popular holiday destination (aardrijkskundige omschrijving van een gebied)

We gebruiken GEEN koppeltekens in samengestelde zelfstandig naamwoorden.
Labour Party conference
The 19th century

Koppeltekens worden ook NIET gebruikt bij het maken van een nieuw samengesteld zelfstandig naamwoord. Als het een herkenbaar concept is maak je er één woord van, anders losse woorden.
Websites are made up of webpages
Send me an email when you're ready to proceed
Send me an e-mail

We gebruiken ook GEEN koppeltekens bij samengestelde bijvoeglijk naamwoorden ná een zelfstandig naamwoord.
The list was up to date
His marks were almost first class
The results weren't top-notch

GEEN koppelteken wordt gebruikt bij samengestelde bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste woord een bijwoord is dat is -ly eindigt (let op: wanneer dat bijwoord NIET op -ly eindigt krijg je WEL koppeltekens).
She had a finely tuned ear for off-key music (finely tuned zonder koppelteken)
XML documents must be well-formed texts (bijwoord eindigt niet op -ly)
She was a highly-respected tutor (bijwoord eindigt op -ly)
She was a badly paid apprentice

Opmerking: Als je in Word typt wordt een koppelteken (wat eruit ziet als een rekenkundige 'min') met spaties aan beide zeiden vaak automatisch veranderd in een n-dash (zie hieronder bij C1 om te weten wat een n-dash is).

B2


Hoofdlettergebruik

Hoofdlettergebruik in Titels en bij Jaartallen

Bij jaartallen wordt soms aangegeven of het vóór of juist ná Christus ligt. Dit doet men met AD (Anno Domini = na Christus), BC (Before Christ = voor Christus), CE (Common Era = na Christus) of BCE (Before Common Era = voor Christus), allemaal in hoofdletters. Die laatste twee zijn voor niet-Christenen of wetenschappers. Op AD na zijn het allemaal achtervoegsels.

Weirdly, it is said Jesus Christ was born between 6 BC and 4 BC
Columbus began the bloody conquest of the Americas in AD 1492
The Great Pyramid of Gizeh was opened in 2560 BCE
The Western Roman Empire fell in 395 CE

Bij titels gebruik je hoofdletters bij het eerste woord van de titel, en vervolgens alle woorden binnen de titel behalve lidwoorden (a/an/the), voorzetsels (to/on/for etc) en voegwoorden (but/and/or etc).
Far from the Madding Crowd
World of Warcraft
Always Look on the Bright Side of Life

Interpunctie

() Normale/Ronde Haakjes (Brackets)

Je kunt haakjes zetten rondom een uitbreidende zin (een zin die extra informatie, of een vertaling, of data, of een uitleg van een definitie geeft). Je gebruikt alleen een punt, vraagteken, uitroepteken of aanhalingsteken vóór het sluithaakje als de hele zin tussen de haakjes staat. Indien dat niet het geval is zet je die tekens na het sluithaakje.

The last bus today is at 4.45 (which is earlier than usual).
The last bus today is at 4.45. (That's earlier than usual.)

[] Vierkante Haakjes (Square Brackets)

Vierkantje haakjes kunnen alleen worden gebruikt om opmerkingen, correcties, referenties of vertalingen van een andere auteur of redacteur in de tekst te zetten.

{} Accolade's (Curly Brackets)

Accolade's worden alleen om bepaalde technische redenen gebruikt. Gebruik ze alleen in de juiste context (en da's dus eigenlijk nooit).

Opsommingstekens (Bullet Points)

Gebruik geen interpunctie na woorden achter een opsommingsteken wanneer het een lijst van items is.
Wanneer de opgesomde stukken tekst samen me de tekst ervoor een complete zin maken, voeg dan een punt toe achter de laatste opgesomde tekst.
Als de opgesomde stukken tekst op zichzelf al hele zinnen zijn, voeg een puntkomma (;) toe na iedere opgesomde tekst, or of and aan het eind van de op één na laatste opgesomde tekst, en een punt aan het eind van de laatste.

Komma's
Gebruik een komma na een inleidend bijwoord, samengesteld bijwoord of bijzin. Of gebruik er twee wanneer die in het midden van de zin staan.

However, it was too late for that. (inleidend bijwoord)
It was, however, too late for that. (bijwoord in het midden van de zin)
With his possessions in a bundle, Dick Whittington walked to London. (inleidende bijzin)
Dick Whittington, with his possessions in a bundle, walked to London. (bijzin in het midden van de zin)

Gebruik een komma tussen meerdere kwalitatieve bijvoeglijke naamwoorden (dit zijn bijvoeglijk naamwoorden die in de trappen van vergelijking kunnen worden gebruikt, of die kunnen worden aangepast met woorden zoals very of quite).
He was a big, fat, sweaty man with soft, wet hands

Gebruik een komma tussen items in een lijst.
I ate fish, bread, ice cream and spaghetti
I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat.

Er staat geen komma tussen het op één na laatste item in de lijst en de and of or. Soms gebruik je hier WEL een komma (de zogenaamde Oxford comma) om verwarring over de betekenis te voorkomen.
He took French, Spanish, and Maths A-levels.
I ate fish and chips, bread and jam, and ice cream.
We studied George III, William and Mary, and Henry VIII.
She left her money to her parents, Mother Theresa and the pope. (zonder Oxford komma lijkt het alsof Mother Theresa en the pope haar ouders waren)
Highlight of his global tour include encounters with Nelson Mandela, an 800-year-old demigod and a dildo collector. (zonder Oxford komma lijkt het alsof Nelson Mandela een 800-year old demigod was, en dildo's verzamelde)
Among those interviewed were his two ex-wives, Kris Kristoffersen and Robert Duvall. (zonder Oxford komma lijkt het alsof zijn ex-vrouwen Kristoffersen en Duvall waren)
This book is dedicated to my parents, Ayn Rand and god (zonder Oxford komma lijkt het also Ayn Rand en god de ouders zijn)
Soms veroorzaken dieren overlast: Een wolf doodde sinds vorig jaar al honderden schapen en dassen die een risico voor het treinverkeer vormen (zonder Oxford komma lijkt het alsof de wolven ook de dassen hebben gedood)

(zie ook de afbeelding onderaan deze bladzijde)

Gebruik GEEN komma's om twee hoofdzinnen (main clauses) aan elkaar te plakken, of bijzinnen die door een bijwoord zijn gekoppeld. Gebruik dan een puntkomma of een komma met voegwoord (zoals and, but of so).

Shakespeare was popular, and his plays were all profitable (komma met voegwoord)
Shakespeare was popular; his plays were all profitable (puntkomma)
Shakespeare was popular, his plays were all profitable

Gebruik GEEN komma na een bijwoordelijke bepaling die met tijd te maken heeft.
After playing tennis all day she was tired. ("After playing tennis all day" is zo'n bijwoordelijke bepaling)
Whenever she went to the cinema she ate popcorn. ("Whenever she went to the cinema" ook)
In 2010 the most popular game among children was hopscotch. ("In 2010" ook)

Gebruik GEEN komma tussen meerder classificerende bijvoeglijk naamwoorden (dit zijn bijvoeglijk naamwoorden die meestal wel of niet zo zijn, zoals unique, English of black).
It was an edible German mushroom.
The eighteenth-century sandstone tower is lit up at night

Gebruik ook GEEN komma tussen classificerende en kwalitatieve bijvoeglijk naamwoorden (zie hierboven wat dat zijn).
It was a large German mushroom with hard black edges.
It was a large, squishy German mushroom with hard, frilly black edges.

B2+


B2+

C1


Acroniemen (Acronyms)

Latijnse afkortingen worden zonder punten en met kleine letters weergegeven. Deze afkortingen zijn ie (id est=that is), etc (et cetera=and the rest), eg (exempli gratia=for example) en ibid (ibidem=in the same place).

Interpunctie

Dubbele Punt (Colon)

Gebruik een dubbele punt om een bijzin te introduceren die logisch volgt of wat ervoor stond. Het mag geen nieuw idee hebben, en moet logischerwijs afhangen van de voorgaande hoofdzin.

When I was young, I went on two holidays: to the Lake District and to Cornwall.
A new drink was introduced to Britain: tea.
I would like to be slim: I will try to lose weight.
I used to be slim: I will try to lose weight.
We were in trouble this time: the lid had come right off.
We were in trouble this time: we'd never been in trouble before.
There are two parts to this sentence: the first part, which precedes the colon, and the second part, which doesn't.

Je gebruikt de dubbele punt bij het weergeven van 24-uurs tijd, tussen de uren en de minuten.
8:12
23:42

Puntkomma (Semi-Colon)

Gebruik een puntkomma om twee gerelateerde delen van een zin aan elkaar te plakken, waarbij geen van beiden logisch afhankelijk is van de ander, en waar beide helften een op zichzelf staande complete zouden kunnen zijn.

The best job is the one you enjoy; the worst job is the one you hate.
It is a far, far better thing that I do, than I have ever done; it is a far, far better rest that I go to, than I have ever known.

Gebruik de puntkomma in plaats van een gewone komma in een complexe lijst of zin waardoor de zin duidelijker wordt, vooral wanneer de items in de lijst ook al komma's hebben.
We plan to review the quality of the research of the department, including its participation in interdepartmental, interdivisional and interdisciplinary activities; its research profile and strategy; and future challenges and opportunities.
I visited the Ashmolean Museum, Oxford; the Victoria and Albert Museum, London; and the Pencil Museum, Keswick.

Streepjes (Dashes) (–)

Je gebruikt streepjes in plaats van ronde haakjes of komma's, met spaties eromheen. Je kunt ook een enkel streepje gebruiken (ook met spaties eromheen) om een komma te vervangen in een zin.

The man – who had never got a fine in his life – was fined thousands of pounds.
The bus was late today – we nearly missed the lecture.

Je kunt streepjes ook gebruiken of concepten of series van getallen aan elkaar te koppelen. In dit geval NIET met spaties aan beide kanten.
German–Polish non-aggression pact (tussen German en Polish is een streepje, tussen non en aggression is een koppelteken!)
The salary for the post is $25,000–$30,000
Radio 1 is aimed at the 18–25 age bracket

Gebruik het streepje ook tussen de namen van co-auteurs, om een onderscheid te maken tussen namen van personen die eventueel al koppeltekens erin hebben.
Lennon–McCartney compositions
Superman–Batman crossover comics

Ellipsis (Weglatingsteken) (…)

Je gebruikt het weglatingsteken om te tonen dat er tekst is weggelaten, meestal van een citaat. Dit moet zonder spaties of vierkante haakjes eromheen.

…we shall fight on the beaches…we shall never surrender…
It is a truth universally acknowledged…

Het weglatingsteken kan ook worden gebruikt als een komische pauze, maar moet dan wel worden gevolgd door een spatie omdat hij ook functioneert als punt.
You don't have to be mad to work here… but it helps!

Als het weglatingsteken aan het eind van een zin staat kan het eventueel gevolgd worden door een uitroepteken of vraagteken, maar niet door een punt of komma. Hetzelfde geldt voor het begin van een zin na een punt.
Are you…?
Did he say that…?
Behind him stood a figure. …It was ghostly grey.

Je kunt het weglatingsteken ook gebruiken om te laten merken dat men in gedachten is.
We could do this…or maybe that…

Opmerking: Als je in Word typt worden drie puntjes (...) vaak automatisch veranderd in een compactere versie (…).

C2


C2

Deze pagina is gebaseerd op de University of Oxford Style Guide (versie van 2014). Ze zijn vast anders dan bij andere talen ;-)

 

27-11-2021 - 09-08-2023